Z perspektywy mieszkańca Koszalina i Pomorza Środkowego wyjazd w góry to zawsze daleka wyprawa. Jednak stosunkowo blisko (550 km, 8 godzin jazdy samochodem) znajduje się Masyw Śnieżnika – rejon górski o bogatej ofercie turystycznej i wspaniałych widokach. Dla osób, które preferują jednodniowe wycieczki polecam znalezienie noclegu w Międzygórzu – górskim kurorcie, zbudowanym w stylu alpejskim. Swoją świetność Międzygórze przeżywało przed II Wojną Światową ale również dziś znajdziemy tu kwaterę o dobrym standardzie czy obejrzymy drugi co do wielkości w Sudetach wodospad (Wodospad Wilczki ma 22 metry wysokości). Warto też wspomnieć, że to właśnie w Międzygórzu kręcone były sceny z pierwszego odcinka serialu „Czterej Pancerni i pies”.
Jednak zdecydowanie więcej możliwości daje pobyt w Schronisku na Śnieżniku. Położone jest na wysokości 1218 m n.p.m., na zachodnim stoku Śnieżnika (1425 m n.p.m.), na obszernej Hali pod Śnieżnikiem. Już w 1806 r. na środku hali pod powstała zagroda pasterska zwana „Szwajcarką”, a w drugiej połowie XIX wieku na zlecenie ówczesnej właścicielki tych terenów księżny Marianny Orańskiej wybudowano nowe schronisko – wynikało to z dużego zainteresowania terenem przez turystów i wędrowców. Popularność Śnieżnika stale rosła, więc w 1871 roku dobudowano kolejny obiekt jako gospodę turystyczną – budynek obecnego schroniska.
Po II Wojnie Światowej obiekt niszczał, dopiero po przejęciu przez PTTK zaczęto doprowadzać go do stanu używalności – jednak początkowo przeprowadzono tylko drobne naprawy. Kolejne lata świetności nadeszły, gdy prowadził je człowiek legenda Zbyszek Fastnacht – wrocławski działacz turystyczny. Wyremontowano gruntownie obiekt, unowocześniono węzeł sanitarny, pokoje gościnne i odnowiono główną salę. W 2001 roku została uruchomiona elektrownia wodna, która zapewnia schronisku zasilanie w energię elektryczną. Niestety Zbigniew Fastnacht zmarł w tym samym roku. Kierowanie schroniskiem przejął jego syn – Jacek. W uznaniu zasług Zbigniewa Fastnachta schronisko PTTK na Śnieżniku zostało nazwane jego imieniem.
Schronisko dysponuje 58-cioma miejscami noclegowych w pokojach 2,4,6,8 i 10 osobowych oraz salą zbiorową na dwadzieścia osób. Otwarte jest przez cały rok i dwadzieścia cztery godziny na dobę, przy czym bufet jest czynny od 8:00 do 21:00. W nim można zaopatrzyć się w napoje gorące, zimne, polskie i czeskie piwo oraz oczywiście zjeść coś smacznego – zarówno na ciepło jak i na zimno, a turyści cenią sobie szczególnie śnieżnicką szarlotkę.
Wyprawę na Śnieżnik najlepiej zacząć z Międzygórza. Podejście czerwonym szlakiem to ok. 2,5 godziny marszu. Musimy pokonać sześć kilometrów i ponad 500 metrów przewyższenia. Jeśli przyjedziemy samochodem to możemy zostawić go na końcu miejscowości na dużych parkingach przygotowanych przez Lasy Państwowe, które znajdują się tuż przy czerwonym szlaku.
Po dotarciu do schroniska możemy zaplanować kilka ciekawych wycieczek – oczywiście koniecznie musimy zdobyć Śnieżnik – szczyt na który mamy ok. 30-45 minut podejścia. Na wierzchołku Śnieżnika znajdowała się do lat siedemdziesiątych XX wieku wieża widokowa. Jednak po wojnie niekonserwowana zaczęła stwarzać zagrożenie ze względu na swój kiepski stan techniczny i zamiast decyzji o podjęciu remontu w 1973 została wysadzona. Pozostałością po niej jest tylko sterta gruzów (która jest brana za wierzchołek Śnieżnika) i pamiątkowa tablica.
Przez szczyt góry przebiega granica polsko-czeska. Warto zejść na czeską stronę aby zobaczyć źródła rzeki Morawy oraz znajdujące się niedaleko ruiny schroniska Liechtensteinova bouda, które zostało rozebrane w 1971 roku z powodu złego stanu technicznego. Pozostała po nim kamienna piwnica i rzeźba słonika. Miejscowa legenda głosi, że każdy turysta odwiedzający to miejsce powinien pocałować kamienną trąbę słonia. Na szczęście.
Schodząc dalej w dół możemy dotrzeć do czynnego czeskiego schroniska Horská Chata Návrší (ok. 6 km od szczytu Śnieżnika idąc czerwonym szlakiem) lub po przejściu na szlak niebieski szlak na przełęczy Stříbrnická skierować się do Ścieżki w Obłokach. Jest to 70 metrowa konstrukcja postawiona na zboczach góry. Widoki z niej są wspaniałe jednak tą wyprawę polecam bardziej na okres letni, gdyż długość trasy ze schroniska na Śnieżniku to ok. 12,5 km w jedną stronę. W zimowych warunkach jej pokonanie może być bardzo trudne, choćby ze względu na obfitość śniegu na niebieskim szlaku, który często jest nieprzetarty.
Inną ciekawą trasą jest polski czerwony szlak ze schroniska na Czarną Górę. Liczy on ok. 7 kilometrów i prowadzi grzbietem Żmijowca. Gwarantuje on ciekawie widoki, choćby ze znajdującego się obok szlaku Skalnego Muru. Na samej Czarnej Górze znajduje się drewniana wieża widokowa, z której w sprzyjających warunkach pogodowych można zobaczyć nawet Kłodzko.
Trasę na Czarną Górę można zimą pokonać zarówno na piechotę jak i na nartach. Regularnie przejeżdża po niej ratrak i zakładane są ślady dla narciarzy biegowych. Narty biegowe (lub skitourowe) można wypożyczyć w Schronisku na Śnieżniku. Dostępne są tam również rakiety śnieżne. Jeśli planujemy skorzystać z takiej opcji warto zadzwonić wcześniej do schroniska i zarezerwować sprzęt.
Na niepogodę też znajdą się na Śnieżniku atrakcje. Tym razem pod ziemią. Kierując się żółtymi znakami, po godzinnym spacerze, ze schroniska dotrzemy do Jaskini Niedźwiedziej w Kletnie. Jest najdłuższą z jaskiń sudeckich i jedną z najdłuższych i najgłębszych w Polsce. Jaskinia jest rozwinięta horyzontalnie na trzech poziomach. Znana długość sal i korytarzy wynosi ponad 5 km, natomiast głębokość to ponad 100 m. Poziomem środkowym biegnie udostępniona dla turystów niezwykle atrakcyjna trasa turystyczna z niepowtarzalną i dobrze zachowaną szatą naciekową jaskini oraz dużą ilością kości zwierząt epoki lodowcowej. Szczególnie atrakcyjnie przedstawia się Korytarz Mis Martwicowych. Jaskinia Niedźwiedzia jest jedną z nielicznych, w której misy zachowały się tak dobrze. Na ich dnie tworzą się różne formy kalcytowe, przypominające kwiaty, kalafiory, czy nawet perły. Jaskinie można zwiedzać przez cały rok jednak warto zrobić wcześniejszą rezerwacje – z wyprzedzeniem nawet kilku tygodni.
Drugą podziemną trasą jest Kopalnia Uranu w Kletnie. Znajduje się ona na stoku Żmijowca, w którym od kilkuset lat prowadzona była działalność górnicza. Po II Wojnie Światowej wydobywano tu uran na potrzeby Związku Radzieckiego. Trasa turystyczna zlokalizowana jest w sztolni fluorytowej, bezpiecznej pod względem radiologicznym. Na zwiedzających czekają tu niesamowite widoki żył fluorytu przecinające skały macierzyste oraz liczne eksponaty związane z górnictwem, np. mapy górnicze z XVI i XVII wieku, liczniki Geigera, lampy górnicze czy maszyny wiercąco-kotwiące. Kopalnia czynna jest cały rok i można do niej dotrzeć drogą z Jaskini Niedźwiedziej (ok. 2 km).
Oczywiście nie są to wszystkie okoliczne atrakcje – warto odwiedzić Trójmorski Wierch (który jest jedynym w Polsce miejscem, gdzie zbiegają się zlewiska trzech mórz: Morza Bałtyckiego, Morza Północnego i Morza Czarnego), Ogród Bajek w Międzygórzu czy Sanktuarium Maria Śnieżna na Iglicznej. W Masywie Śnieżnika na pewno nie będziemy się nudzić!
Na koniec kilka porad praktycznych. Masyw Śnieżnika nie należy do gór wysokich jednak nie należy go lekceważyć. Szczególnie zimą. Konieczne jest posiadanie dobrych trekkingowych butów, w przypadku planowania wyjść na mniej uczęszczane szlaki (np. na Trójmorski) warto wyposażyć się w rakiety i kijki. Miejsca noclegowe w schronisku należy zarezerwować z wyprzedzeniem – w okresie ferii, szczególnie w weekendy, praktycznie jest tu stuprocentowe obłożenie. Do schroniska nie musimy zabierać karimat ani śpiworów. Jeśli mamy rezerwacje będziemy mieli dostępne łóżko wraz z pościelą.
Więcej informacji o Schronisku na Śnieżniku można znaleźć na stronie: http://www.schroniskonasniezniku.eu/
Tekst i zdjęcia: Wojciech Sokołowski