O pewnej fabryce w pewnym mieście

041800502

Fabryka zapałek w Sianowie na Pomorzu Zachodnim to najstarsza w Polsce. Jej historia jest długa, bo  fabryka powstała w 1845 roku, a jej założyciel August Kolbe, urodził się w sąsiednim mieście Rügenwalde (Darłowo) i był przedsiębiorczym młodym sprzedawcą. W 1851 roku wżenił się w starą kupiecką rodzinę Eschenbach. Jego teść Emmanuel Wilhelm Eschenbach został później współudziałowcem przedsiębiorstwa. August Kolbe był w Sianowie bardzo poważany. Na wiele sposobów podwyższał socjalne i komunalne warunki w mieście. Dla stałego personelu budował mieszkania, dzienny dom pobytu, opiekował się dziećmi pracownic w czasie ich pracy, swoim pracownikom wybudował dom kąpielowy. Dnia 23 lutego 1900 roku August Kolbe zmarł, nie mając dzieci. Firmę przejął jego szwagier Gustaw Eschenbach.

C001754Wytwórnia zapałek w Sianowie była właściwie małym zakładem rzemieślniczym. W pierwszym okresie wytwórnia zatrudniała tylko dwóch pracowników. Co pewien czas wytwórnia przerywała pracę na okres potrzebny do wyprzedaży zapałek. Sprzedażą zapałek trudnił się  sam  właściciel wytwórni, który zbywał swój towar w okolicznych miejscowościach. Po sprzedaniu wyprodukowanych zapałek wytwórnia znowu wznawiała produkcję. Wytwórnia w Sianowie produkowała zapewne już zapałki wynalezione przez Anglika Johna Walkera i udoskonalone w latach trzydziestych ubiegłego wieku w kilku krajach Europy.

z110Nie była to jednak jedyna fabryka zapałek, jaka istniała w Sianowie. W drugiej połowie dziewiętnastego wieku powstają w Sianowie jeszcze dwie fabryki zapałek. Drugą fabrykę zapałek założył Max Pohl i nosiła nazwę: Gebr. Pohl & Gross. Zapałki Pohla zdobyły wiele medali na wystawach, szczególnie marka „Adler”. W 1884 roku fabryka spłonęła całkowicie została jednak odbudowana. Edward Pohl, syn Maxa Pohla założył w 1901 roku trzecią fabrykę zapałek pod nazwą „Dr Pohl & Co” na terenach byłej fabryki mydła na ul. Dworcowej 5. Była to najmniejsza z tych 3 fabryk. Pod koniec I wojny światowej została zamknięta. 

We wrześniu 1925 roku nowopowstała spółka ” Norddeutsche Zündholz AG” Berlin (NZA) nabyła fabrykę zapałek August Kolbe & Co i pod koniec roku także firmę Max Pohl & synowie. Obie firmy miały problemy z płatnościami. Dyrektorem nowego oddziału w Sianowie został Dr Georg Eschenbach. Już w 1926 roku rozpoczęła się rozległa modernizacja fabryki Kolbe. W rozbudowanej fabryce stanęły 3 kompletne maszyny. Nowo urządzona została drukarnia etykiet.

z111Jeszcze 1 marca 1945 r. a więc na dwa dni przed zajęciemprzez Armię Czerwoną miast,a fabryka pracowała normalnie. W dniu 2 marca 1945 r.  już przerwano pracę. Wkraczające wojska radzieckie zabrały z fabryki cały park maszynowy, podstawowe urządzenia a także pozostałe w niej surowce. Zabrano również  z fabryki dokumentację techniczną i księgi wieczyste. Odbudowa fabryki po wojnie okazała się sprawą niełatwą. Ostatecznie dwa lata później dzięki staraniom władz polskich fabrykę odbudowano, wyposażono w maszyny produkcyjne i uruchomiono 1 września 1947 roku. W uroczystości otwarcia uczestniczył wiceminister skarbu Kurowski, przybyli na nie również przedstawiciele władz z Koszalina i Sianowa. Według relacji naocznego świadka Edwarda Kozieła z Sianowa, moment uruchomienia fabryki zapałek miał niezwykle uroczysty charakter. Najpierw wiceminister skarbu dokonał przecięcia wstęgi, następnie pierwszy proboszcz parafii w Sianowie ksiądz Antoni Siemiński dokonał poświęcenia maszyn i urządzeń, po czym już sami robotnicy uruchomili maszyny i fabryka rozpoczęła pracę. 

z5

Fabryka Zapałek Sianów k/Koszalina – tak brzmiała nowa nazwa fabryki. Wraz z rozszerzeniem asortymentu wyrobów, nastąpiło jego unowocześnienie. W wyniku tych działań w latach 80 produkcja była na poziomie 500 mln sztuk pudełek zapałek w skali roku. Z czasem jednak nieefektywne linie produkcyjne zlikwidowano i ostatecznie fabryka funkcjonowała do 2007 roku.

 

 

 

 

 

 

 

 

{gallery}zapalkisianow{/gallery}

 

Registration disabled