Politechnika Koszalińska w 2018 roku będzie świętować pięćdziesięciolecie swojej działalności. W tym okresie sukcesywnie następował jej rozwój. Wzrastała liczba studentów i pracowników. Powstawały nowe wydziały, tworzyliśmy bazę materialną, kupowaliśmy wyposażenie naukowo-badawcze. Obecnie pozycja dydaktyczna, naukowa i finansowa uczelni jest stabilna. Wszystkie kierunki studiów prowadzone są na wysokim poziomie, co potwierdzają opinie Polskiej Komisji Akredytacyjnej, która przyznała pozytywne akredytacje. Również wyniki prowadzonych prac badawczych znajdują swoje pozytywne odbicie w uzyskiwaniu przez pracowników naukowo-dydaktycznych stopni i tytułów naukowych oraz w komercjalizacji efektów badań naukowych. Jednak w najbliższych latach istnieje dla szkolnictwa wyższego w Polsce pewne zagrożenie z powodu pogłębiającego się niżu demograficznego.
Prognozy wykazują, że do roku 2022 drastycznie będzie spadać liczba maturzystów, co radykalnie zmniejszy liczbę kandydatów na studia i przełoży się na mniejszą liczbę studentów. Dodatkowym czynnikiem obniżającym liczbę studentów będzie zakładany przez rząd rozwój szkolnictwa zawodowego w Polsce (szkoły zawodowe i technika). Na ten cel planuje się wydatkować duże środki finansowe. Zdaniem rządu wynika to z faktu, że maleje liczba pracowników (tzw. rąk do pracy) do bezpośredniej obsługi maszyn i urządzeń oraz wysoko wykwalifikowanego personelu średniego. Zakłada się, że młodzież ta zakończy edukację na poziomie szkół ponadgimnazjalnych. Skutki niżu demograficznego są szczególnie odczuwalne w szkołach wyższych znajdujących się w mniejszych miastach. Tradycyjnie od tysięcy lat następuje migracja ludności z mniejszych miejscowości do większych, co obserwuje się również obecnie. Dlatego uczelnie w dużych miastach Polski jeszcze nie odczuwają skutków spadku maturzystów w zakresie rekrutacji na studia stacjonarne. Ale w przypadku studiów niestacjonarnych (zaocznych) i one mają znaczne problemy z pozyskaniem kandydatów.
Politechnika Koszalińska pod względem demograficznym ma niekorzystne położenie geograficzne. Region Pomorza Środkowego cechuje mała gęstość zaludnienia, co skutkuje małą liczbą maturzystów. Ponadto sąsiednie ośrodki w Gdańsku, Szczecinie, Poznaniu i Bydgoszczy mocno zachęcają do przyjazdu absolwentów naszych szkół ponadgimnazjalnych. Wskazane trudności na rynku edukacyjnym w Polsce stawiają duże wyzwania Politechnice Koszalińskiej w kontynuowaniu dalszego jej rozwoju. W uczelni prowadzone są prace mające na celu dostosowanie formy i zakresu jej działania do nowej sytuacji demograficznej w Polsce oraz polityki państwa. Przede wszystkim planuje się dostosowanie oferty edukacyjnej do potrzeb rynku pracy i zainteresowań kandydatów na studia. Będą zawieszone kierunki studiów cieszące się minimalnym zainteresowaniem, a utworzone nowe. Zwiększeniu ulegnie liczba kierunków o profilu praktycznym, które pozwolą absolwentom uzyskać lepsze kwalifikacje związane z przyszłą pracą, oraz poprzez odbyte staże i praktyki pozwolą nawiązać bezpośrednie kontakty z pracodawcami. Już obecnie zapraszamy przedstawicieli podmiotów gospodarczych do udziału w pracach komisji programowych wszystkich kierunków studiów. Mają oni realny wpływ na program kształcenia naszych studentów. W dalszym ciągu będą tworzone kierunki studiów realizowane wspólnie z dużymi pracodawcami, kształcące kadrę na ich potrzeby. Obecnie taki kierunek powstał w Szczecinku. Jest to kierunek Inżynieria i Automatyzacja w Przemyśle Drzewnym realizowany we współpracy z firmą KRONOSPAN i samorządem terytorialnym. W przypadku sukcesu planuje się dalsze takie przedsięwzięcia.
Szczególną rolę odegra promocja uczelni, która należy prowadzić na wielu płaszczyznach na obszarze Polski Północnej. Trzeba dotrzeć do każdego maturzysty i przekonać go o słuszności wyboru podjęcia studiów w naszej uczelni. Mamy wiele atutów, których brak innym uczelniom. To szeroka oferta kierunków studiów i specjalności, wysoki poziom kształcenia, wykłady w godzinach przedpołudniowych i wczesnopopołudniowych, mało liczne grupy, życzliwa kadra, dobry kontakt nauczyciela ze studentem, miejsce w domu studenta dla każdego, pokoje na każdą kieszeń: jedno-, dwu- i trzymiejscowe, w pokojach pełne wyposażenie (internet, lodówki itp.), jeden z najlepszych w kraju klubów studenckich, liczne stypendia itp.
Zmniejszona liczba zadań dydaktycznych musi być zastąpiona zwiększeniem badań naukowych o charakterze podstawowym i stosowanym. Pracownicy uczelni muszą częściej występować o środki finansowe na projekty badawcze. Szczególnie ważny będzie wzrost współpracy z podmiotami gospodarczymi. Nasza uczelnia ma świetną, nowoczesną bazę laboratoryjną. Istniejąca aparatura umożliwia prowadzenie badań w szerokim zakresie tematycznym. Obecna perspektywa finansowa Unii Europejskiej na lata 2014 – 2020 umożliwia uzyskanie środków finansowych na badania we współpracy z przedsiębiorstwami. W tym przypadku to przedsiębiorstwa występują o finansowanie projektów rozwojowych, biorąc do współpracy partnera naukowego. Realizujemy już takie projekty i będziemy usilnie zabiegać o następne. Planuje się zwiększenie roli Parku Naukowo-Technicznego i Parku Technologicznego SA, które działają na terenie uczelni, w pozyskiwaniu partnerów przemysłowych, nawiązywaniu wzajemnej współpracy i pozyskiwaniu środków finansowych z różnych źródeł.
Tak więc w najbliższych latach w szkołach wyższych w Polsce nastąpi dalszy spadek liczby studentów. Zmniejszenie zadań dydaktycznych należy kompensować wzrostem badań naukowych, w szczególności badaniami na potrzeby gospodarki. W przypadku Politechniki Koszalińskiej zakłada się dalsze zwiększenie współpracy z szeroko pojętym otoczeniem gospodarczym i samorządowym w regionie. Dotyczy to wspólnego działania w zakresie szkolenia wysoko wykwalifikowanych kadr oraz komercjalizacji wyników badań naukowych.
prof. dr hab. inż. Tadeusz Bohdal
autor jest Rektorem Politechniki Koszalińskiej