W „Makbecie” Szekspira jest moment, gdy główny bohater sztuki, wraz ze swym kompanem , spotyka na wrzosowisku trzy wiedźmy. Przepowiadają mu, że zostanie królem. Lecz nie wskazują w jaki sposób, Makbet bierze więc sprawy w swoje ręce, mordując swego władcę i zasiadając na tronie. Czy gdyby nadal był wiernym i lojalnym lennikiem, zająłby miejsce swego pana? Wielcy wodzowie i władcy świata starożytnego chcieli mieć pewność że ich decyzje są słuszne, poparte wolą bogów, lub gdy nie wiedzą jak postępować, z pomocą przyjdzie im wyrocznia. Miał to być swoisty łącznik ze światem duchów, bogów. Magowie i wróżbici znali przyszłość i umieli wskazać drogę , lub zesłać karę.
Kapłani w starożytnym Egipcie swą wiedzę o astronomii i ruchach gwiazd potrafili wykorzystać do sprawowania rządów, a kasta kapłańska Azteków, znając koniunkcje planet i cykle zaćmienia słońca, odprawiała krwawe rytuały, wycinając jeńcom wojennym serca. W świecie starożytnym to wiedza kapłanów i mity związane z władcami, dającymi im nadludzkie moce, były podstawą ładu religijnego. Tak było w przypadku mitu o jednym z władcy Mezopotamii, Gilgameszu. Utwór ten opiewał niezwykłe męstwo króla i powstał na jego użytek, lub post factum, po jego śmierci.
Wiedza, wróżby i mity.
Chociaż wiara w przepowiednie i wróżby zapoczątkowała się w dawnej Mezopotamii, szczególnie w państwie babilońskim, to najbardziej znane są wyrocznie greckie i rzymskie. Wyroczni w starożytnej Helladzie było kilka: w Delfach, Abie, Dodonie. Największą sławą cieszyła się wyroczni a boga Apolla w Delfach. Tam udawano się, by uzyskać poradę, wróżbę, dotyczącą życia rodzinnego, miłości, czy przyszłości. Otrzymywane odpowiedzi , wygłaszane przez kapłankę zwana Pytią, rzadko były jednoznaczne.
Lidyjski król Krezus, którego państwo graniczyło z prymitywnym jeszcze wówczas plemieniem Persów, szykował się do wojny. Pozostawało tylko pytanie, czy uderzyć na Persów, czy też poczekać na wynik starcia na swojej ziemi? Poddał więc siedem najbardziej znanych wyroczni egzaminowi. Krezus dał siedmiu posłańcom na drogę takie samo pytanie, które mieli przekazać wyroczniom w setnym dniu po ich wyjeździe: „Co robi król Krezus, syn Alyattesa, w tej chwili?”. Odpowiedź z Delfów, została nam przekazana przez greckiego historyka Herodota: „Znam przecież ilość ziaren piasku i wielkość morza, nawet niemych zrozumiem i niemówiących usłyszę, zapach żółwi jest mi świadomy, opancerzonych zwierząt, gotowanych w ciężkim kotle, i kawałki baraniny, metal pod nimi i metal spoczywa na kotle.”
Posłaniec odebrał odpowiedź wyroczni i przekazał ją lidyjskiemu władcy. Ten w dniu przepowiedni własnymi rękami zabił żółwia i owcę, i faktycznie gotował ich mięso w żelaznym garnku z żelazną pokrywą. W ten sposób zdolności wyroczni delfijskiej zostały udowodnione.
Ale ślepa wiara Krezusa w prawdziwość słów wyroczni miała zgubne skutki. Zadawał pytania, które były ważne politycznie, lecz zaniedbał interpretację odpowiedzi i ich wieloznaczności. Na wspomniane już pytanie, czy powinien prowadzić wojnę z Persami, otrzymał odpowiedź, że jeżeli przekroczy rzekę graniczną, wielkie państwo zostanie zniszczone. Nie zastanawiając się nad tymi słowami, Krezus pokonał zwycięsko rzekę Halys, lecz w następstwie stracił własne imperium. Tak więc czy by wygrał, czy przegrał- przepowiednia spełniła się.
Wyrocznia zazwyczaj wyrażała punkt widzenia porządku państwowego i sama była częścią życia kulturalnego i politycznego czasów antycznych. Gdy w 480 roku Ateny wdały się w konflikt z Persją, to sugestie wyroczni , aby użyć „ drewnianych ścian” ( chodziło o burty okrętów) , doprowadziły do zwycięskiej dla Greków bitwy morskiej pod Salaminą.
Co jeszcze wróżyły starożytnym władcom wieszczki? Na przykład aby unikać „idów marcowych”. Takie ostrzeżenie usłyszał Juliusz Cezar , lecz niestety pozostał głuchy na przestrogę, za co zapłacił życiem.
Znany jest też epizod Aleksandra Wielkiego ze słynnym węzłem gordyjskim. Według legendy w pałacu królów Frygii, stał rydwan przywiązany do ziemi magicznym węzłem, przez wieki nikt nie potrafił go rozwiązać. Przepowiednia głosiła, że ten kto to zrobi zawładnie Azją. Aleksander nie oparł się pokusie, przybył do Gordionu i stanął przed węzłem, lecz zamiast go rozwiązywać jak inni, wyjął miecz i rozciął go jednym cięciem.
Przepowiednie dotyczą także ksiąg religijnych, w tym Biblii. Proroctw o narodzinach, życiu i śmierci Jezusa Chrystusa znajdziemy w Biblii prawie 500. Przepowiedniom, wróżbom i jasnowidzeniom towarzyszyły na ogól zjawiska naturalne- szamani oznajmiali gniew bogów w momencie, gdy następowały powodzie lub susze, albo wybuchały wulkany. Władcy tworzyli swoje legendy w otoczeniu mitów i cudów.