Odpowiedzialność związana z profesjonalnym funkcjonowaniem w obrocie gospodarczym większości przedsiębiorców kojarzy się przede wszystkim z odpowiedzialnością cywilną, a więc de facto z odpowiedzialnością majątkową. Przedsiębiorca funkcjonujący w obrocie gospodarczym musi także liczyć się z możliwością pociągnięcia do odpowiedzialności karnej w razie popełnienia nadużyć związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej.
Co więcej, przedsiębiorcy muszą także mieć świadomość, kiedy dochodzi do popełnienia przestępstwa gospodarczego i jak w związku z tym można się tego uchronić oraz jakie kroki prawne podjąć w razie popełnienia takiego przestępstwa na ich szkodę.
Rozdział XXXVI Kodeksu Karnego z dnia 06 czerwca 1997 roku pt. „ Przestępstwa przeciwko obrotowi gospodarczemu”poświęcony jest problematyce nadużyć związanych z profesjonalnym prowadzeniem działalności gospodarczej. W rozdziale tym wymieniono poszczególne przestępstwa gospodarcze wraz z grożącymi za nie karami i ich wysokością. W pierwszej kolejności wskazać należy uregulowane w art. 296 k.k. tzw. przestępstwo nadużycia zaufania w obrocie gospodarczym, albowiem to właśnie przestępstwo w praktyce stwarza obecnie najwięcej problemów, w szczególności natury interpretacyjnej, dla organów stosujących prawo.
Przestępstwa nadużycia zaufania w obrocie gospodarczym dopuszcza się osoba, która będąc zobowiązana na podstawie przepisów ustawy, decyzji właściwego organu lub umowy, do zajmowania się sprawami majątkowymi lub działalnością gospodarczą osoby fizycznej, prawnej albo jednostki organizacyjnej nie posiadającej osobowości prawnej, przez nadużycie udzielonych mu uprawnień lub niedopełnienie ciążącego na nim obowiązku, wyrządza tej osobie / spółce/jednostce organizacyjnej/ znaczą szkodę majątkową.
W praktyce chodzi zatem najczęściej o odpowiedzialność karną członków organów zarządzających spółek kapitałowych czy też wspólników prowadzących sprawy spółek osobowych. Nie można jednak wykluczyć na tej podstawie prawnej odpowiedzialności karnej np. osoby zarządzającej funduszami inwestycyjnymi osoby fizycznej. Ustawodawca uzależnia tutaj odpowiedzialność karną od sprawowania funkcji zarządzających w odniesieniu do osoby fizycznej lub podmiotu kolektywnego, które to działania muszą być podjęte z nadużyciem uprawnień lub niedopełnieniem obowiązku. Wskazać przy tym należy, iż „ znaczna szkoda majątkowa ”, o której mowa w tym przepisie, to szkoda której wartość w czasie popełnienia czynu zabronionego przekracza 200 000 zł. / art. 296 § 1 k.k. w zw. z art. 115 § 5 i 7 k.k./. Oczywiście, ustawa karna w tym przypadku w pełni przyjmuje definicję szkody w rozumieniu prawa cywilnego – a więc szkodą są zarówno straty rzeczywiście poniesione, jak i również utracone korzyści. Za popełnienie przestępstwa nadużycia zaufania w obrocie gospodarczym grozi kara nawet do 10 lat pozbawienia wolności.