Co z wynajmem w sezonie ? I czy warto zatrudniać pracowników sezonowych? Rozmawiamy o tym z Bożeną Pawłowską- doradcą podatkowym, Prezesem zarządu CONSTANS Spółka Dotadztwa Podatkowego sp. z. oo.
– Jesteśmy regionem turystycznym i wynajem domków, mieszkań i apartamentów jest dość częstym zjawiskiem w naszym regionie. Jak jest on określony w przepisach podatkowych?
– Ten rok jest wyjątkowy. Pandemia wywołana COVID-19 spowodowala zmiany nie tylko w gospodarce ale także w zachowaniu ludzi. Wybierający się na wypoczynek analizują stopień bezpieczeństwa wypoczynku. Taka tendencja może zmienić nieco zapotrzebowanie na wypoczynek z dużych kompleksów wypoczynkowych na apartamenty, domki i inne mniejsze obiekty noclegowe. Miejsc noclegowych nie zabraknie gdyż w ostatnich latach nastąpił zdecydowany wzrost trendu w inwestowanie w apartamenty nad morzem, szczególnie w miejscowościach popularnych turystycznie. Duży boom też można zaobserwować w budowie domków letniskowych.To dobre zjawisko dla regionu. Rozwijanie bazy turystycznej wydaje się dobrym kierunkiem, biorąc pod uwagę korzystne warunki turystyczne- morze, jeziora lasy, sporo zabytków, oraz czyste powietrze. Coraz więcej turystów odwiedza nasz region poza sezonem letnim korzystając bez względu na pogodę ze spacerów nad morzem, zabiegów i najzwyczajniej z wypoczynku.
Przepisy podatkowe regulują taki wynajem dla turystów bazy noclegowej jako usługi krótkotrwałego zakwaterowania. Jest to symbol PKD 55.20.Z, czyli obiekty noclegowe turystyczne i miejsca krótkotrwałego zakwaterowania.
– Czy najem dla wczasowiczów oznacza działalność gospodarczą?
– Świadczenie usług krótkotrwałego zakwaterowania jest oczywiście działalnością gospodarczą. Należy fakt takiego wynajmu zgłosić do rejestru CEDiG. Prowadzenie działalności związane jest z określonym w ustawie sposobem opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych, oraz opodatkowaniem podatkiem VAT. Wybór opodatkowania zależy od kilku czynników takich jak ilość pokoi które wynajmiemy,czy już prowadzimy działalność i tylko ją rozszerzamy czy też nieruchomość została wprowadzona do ewidencji środków trwałych i chcemy korzystać z kosztu amortyzacji.
– Kiedy więc podatek VAT, a kiedy podatek dochodowy?
– O ile opodatkowanie podatkiem VAT występuje po spełnieniu określonych warunków to opodatkowanie podatkiem dochodowym występuje zawsze jeżeli wystąpi dochód, a w przypadku formy ryczałtowej przychód. Wynajmujący ma dwie możliwości. Może sam wynajmować turystom posiadany apartament, mieszkanie, domek letniskowy i wtedy świadczy, jak już wyżej wspomniałam usługi krótkotrwałego zakwaterowania i winien zgłosić prowadzenie takiej działalności do CEDiG. Można też wynająć nieruchomość firmie zajmującej się zarządzaniem nieruchomościami. Wtedy jest to tak zwany wynajem prywatny korzystający z przepisów podatkowych dotyczących wynajmu nieruchomości . Wtedy może być objęty ryczałtem w wysokości 8,5% przychodu z wynajmu. Od 2018 roku ustawodawca dokonał zmiany tego przepisu i ograniczył poziom przychodu objętego stawką 8,5% do kwoty 100.000,00 zł, przy czym powyższy limit dotyczy obojga małżonków. Przychody powyżej tej kwoty opodatkowane są stawką 12,5%.
– Czy turysta jest najemcą w myśl przepisów?
– Jeżeli mówimy o najemcy, to tylko w kontekście gdy najmujemy od kogoś lokal lub nieruchomość. Natomiast o turyście trudno powiedzieć, że jest najemcą.Turysta korzysta z usług krótkotrwałego zakwaterowania. Spotkałam się z przypadkami, że właściciele apartamentów wynajmują lokale dla firm zarządzających nieruchomościami, ze stawką 8% podatku VAT przewidzianą dla usług krótkotrwałego zakwaterowania, opisując w fakturze jako usługi noclegowe. W takim przypadku mamy do czynienia z działalnością gospodarczą u właściciela apartamentu i zgodnie z przepisami podatkowymi ustawy VAT nabywający takie usługi nie ma prawa do podatku naliczonego.
A jak wygląda kwestia wystawienia faktur, rozliczeń, ubezpieczenia?
– Świadczący usługi krótkotrwałego zakwaterowania, na żądanie osoby fizycznej, nie prowadzącej działalności gospodarczej, korzystającej z jego usług jest oczywiście zobowiązany wystawić fakturę. Niezależnie od wystawienia faktury, usługa winna być zaewidencjonowana na kasie fiskalnej. Jeżeli z usługi najmu korzysta firma, faktura musi być wystawiona zgodnie z przepisami podatkowymi. Należy w tym miejscu zwrócić uwagę na następującą sytuację. Jeżeli chcemy koszt naszego pobytu rozliczyć w firmie należy już na początku zgłosić potrzebę faktury gdyż wystawienie faktury na firmę do paragonu wystawionego bez numeru NIP firmy jest niemożliwe. Jeżeli chodzi o ubezpieczenia od odpowiedzialności cywilnej, to usługodawcy powinni wykupić takie ubezpieczenia. Warto też zasięgać informacji, czy wynajmujący takie ubezpieczenie posiada.
– Przepisy w tym zaresie są przychylne dla podatnika?
– Tak. Ustawodawca przewidział w przepisach podatkowych korzystne rozwiązania podatkowe dla usług najmu prywatnego i dla usług krótkotrwałego zakwaterowania niemniej jednak zawsze należy prawidłowo zakwalifikować daną usługę.
Pomówmy jeszcze o pracownikach sezonowych. Początek lata to tradycyjnie już czas, gdy w gastronomii, czy też w turystyce zatrudnia się pracowników sezonowych. Jak wygląda w praktyce zatrudnianie pracowników sezonowych?
Wydaje się, że z powodu COVID-19 ten rok może wyglądać nieco inaczej. Może być mniej roznoszących towar po plaży a i wiemy, że jest ogromny problem z pracownikami do zboru owoców. Niemniej jednak zatrudnianie na sezon to popularne zjawisko, zatrudnienie w ten sposób znajdują na przykład studenci, czy nawet osoby młodociane. Nie oznacza to jednak braku regulacji przepisów w tym zakresie. Przede wszystkim, pracodawca musi pamiętać o zawarciu z taką osobą umowy cywilnoprawnej, na przykład umowy-zlecenia, lub zatrudnienia na umowę o pracę na czas określony, lub na zastępstwo. Jeżeli taka osoba nie uczy się, to wiąże się to także z obowiązkiem ubezpieczenia takiej osoby w ZUSie. Ale, co ciekawe, w polskim prawie pracy nie ma definicji pracy sezonowej. Wynika to z tego, że przepisy prawa pracy nie wyróżniają odrębnej kategorii pracowników sezonowych. Pracą sezonową jest więc taki rodzaj pracy, na który jest zapotrzebowanie wyłącznie przez pewien krótki okres związany z określoną porą roku.
– Jaka forma zatrudnienia sezonowego jest powszechna?
– Już odpowiadam. Zatrudniając pracownika do pracy sezonowej na podstawie umowy o pracę, pracodawcy decydują się najczęściej na umowę na czas określony, z racji trwania u nas sezonu turystycznego- najczęsciej w orkesie letnim. Jak sama nazwa mówi, “pracownik sezonowy” to taki, który pracuje przez określoną część roku. Przy pracach sezonowych, jak też przy normalnym zatrudnieniu, wskazane jest odpowiednie przeszkolenie do podjęcia pracy i w gastronomii ważna książeczka zdrowia. Zatrudniając pracowników sezonowych na podstawie umowy o pracę, pracodawca powinien wziąć pod uwagę, że musi im zapewnić wszystkie świadczenia, jakie przysługują pozostałym pracownikom. Pracownicy ci powinni zatem zostać skierowani na badania lekarskie, przejść szkolenie bhp i w zależności od rodzaju pracy- otrzymać odzież i obuwie robocze. Ponadto pracownicy sezonowi mają, tak samo jak pozostali pracownicy, czyli. prawo do urlopu wypoczynkowego, gwarancję minimalnego wynagrodzenia, prawo do dodatkowych świadczeń za pracę w godzinach nadliczbowych.
– Należy godzić się na stawki godzinowe niższe, niż te określone ustawowo?
– Obecnie minimalna stawka za godzinę pracy wynosi 17,00 zł brutto i taka kwota jest podstawą do wypłaty. Stawka może być większa, nie może jednak wynosić mniej. Jeśli w ogłoszeniach o prace, których nie brakuje, pracodawca podaje niższą stawkę, to po pierwsze jest to niezgodne z przepisami. Oczywiście dodatkowe kwestie typu- darmowe noclegi, czy wyżywienie, pozostają do wspólnego porozumienia się pracodawcy i pracownika.
– Wspomniała Pani także o zatrudnianiu osób młodocianych do prac sezonowych?
– Młodzież chętnie dorabia sobie w ten sposób w wakacje, zbierając na podręczniki, gadżety, lub na wyjazdy. Mówiąc o pracownikach młodocianych, mamy na myśli takich, którzy nie ukończyli 18 roku życia, ale mają według nowych przepisów już 15 lat. Pracownika młodocianego można zatrudniać tylko przy tak zwanych pracach lekkich. Czyli nie stanowią one zagrożenia dla życia, zdrowia i rozwoju psychofizycznego. W przypadku zatrudnienia młodocianego, na podstawie umowy o pracę, należy zapewnić mu badanie w zakresie medycyny pracy, a także szkolenie BHP. Do pracy w gastronomii nieletni nie potrzebują badań medycyny pracy, lecz badania sanepidowskie. Jak najbardziej, wymagana jest też zgoda rodziców młodego człowieka, który chce podjąć pracę w wakacje.
– Może na koniec pomówmy jeszcze o tym, jakie rzeczy warto ustalić i spisać w umowie, zatrudniając pracownika sezonowego?
– Warto, oprócz kwestii wynagrodzenia oraz spraw formalnych, ustalić kwestie takie jak przerwy, możliwość korzystania z posiłków pracowniczych, zastępstwa w wypadkach losowych. Zatrudniając pracownika na sezon, pomyślmy o zabezpieczeniu muniezbędnych środków ochrony osobistej takich jak maski, tarcze i rękawiczki jeżeli sytuacja tego wymaga, a także wody do picia. Trzeba także mieć na uwadze kwestie organizacji stanowiska i trybu zmianowego pracy. Można to zrobić w formie pisemnej, lub ustalić ustnie.
Rozmawiał: Tomasz Wojciechowski
Foto: Marcin Torbiński
Wywiad ukazał się w papierowym wydaniu tygodnika koszalińskiego „Miasto”.