Historia Cmentarza Centralnego w Szczecinie wciąż intryguje i zadziwia. Cmentarz jest trzeci pod względem wielkości w Europie i jest największy w Polsce. Jak to powstał? 1899r. Wydział Budownictwa Nadziemnego magistratu szczecińskiego opracował wstępny projekt całości. Projektantem założenia cmentarza wraz z monumentalną bramą i neoromańską kaplicą był architekt Wilhelm Meyer-Schwartau. To on właśnie zaprojektował Wały Chrobrego wraz z Muzeum Miejskim (dziś Muzeum Narodowym) i budynki licznych szkół, w tym obecnego I LO przy Alei Piastów.
Tak więc Szczecin nabył tereny pomiędzy szosami – Berlińską (ob. Ku Słońcu) i Pasewalską (ob. Mieszka I). W 1900 roku przystąpiono do budowy alejek i urządzania cmentarza. Oficjalnie cmentarz otworzono rok później, chociaż prace jeszcze trwały. Chodziło o skorzydło wschodnie, a konkretnie o bramę i budynek administracyjny. Od początku zadbano o artyzm stawianych nagrobków. Do 1918r. zagospodarowano ok. 100ha terenu i pochowano 57 tys. zmarłych. Rozpoczęto również trzeci etap budowy. Oddano do użytku krematorium dobudowane do kaplicy cmentarnej. Do 1945 roku cmentarz zajmował 135 ha. Zmarłych chowano na jednej wolnej kwaterze w części wschodniej przy ul.Dworskiej. Przyjeła się i utrwaliła wówczas nazwa „Cmentarz Centralny”. Dokonano remontu i uzupełnień ogrodzenia. W 1984r. Rozebrano kaplicę przy Al.Leszczynowej oraz rozpoczęto remont kaplicy głównej zakończony w 1992r.
Najważniejsze przekształcenia związane były z przygotowaniem miejsca na nowe pochówki. Wymagało to radykalnego usunięcia nagrobków niemieckich. Wyznaczono cmentarz wojenny wzdłuż osi głównej w centralnej części cmentarza. Początkowo było tu kilka skromnych kwater z mogiłami zbiorowymi żołnierzy polskich i radzieckich. W 1967r. Przeprowadzono generalną renowację kwater wojennych i postawiono monumentalny pomnik. W 1994r. Ustawiono krzyż prawosławny przy mogiłach Rosjan. Pomysł cmentarza-parku zaczerpnięty został z Anglii i Stanów Zjednoczonych. Według teoretyków reformy równie ważne miały być walory krajobrazowe, co architektura i rzeźba nagrobkowa. Obowiazywał regulamin stawiania nagrobków, który określał ich rozmiary i materiał, z którego mogły być wykonywane (nie dopuszczano polerowanych marmurów i granitów; preferując wapienie i piaskowce). W rezultacie cmentarz stał się chlubą miasta. Pokazywano go przyjezdnym, wydawano przewodniki, wytyczono trasy zwiedzania. Wśród zieleni stanęły rzeźby nagrobne znakomitych twórców. Po wojnie większość rzeźb nagrobnych została zniszczona.
Foto: Sylwia Tkacz. Więcej zdjęć- tutaj.
Więcej o cmentarzu: tutaj.