
Samorządowcy uczestniczący w Pracowni Samorządowej Fundacji im. Stefana Batorego pokazują w poradniku „Zaprojektuj rozwiązanie. Inspiracje dla władz lokalnych”, jak w czasach kryzysu rozwiązać problem i poradzić sobie z wyzwaniem lokalnej społeczności w nowy, otwarty, partycypacyjny sposób. Pokazują też, że trzeba testować, mieć kilka pomysłów na rozwiązania i sprawdzać je po kolei, bo nie zawszy pierwszy okaże się dobry, ale dzięki temu unikniemy błędów na większą skalę. Jest to ważne, zwłaszcza w kontekście planowania przyszłorocznych działań i budżetów.
W poradniku opisane zostały cztery wyzwania, nad których rozwiązaniem pracowali radni, wójtowie, burmistrzowie z różnych części Polski zgromadzeni w Pracowni Samorządowej Fundacji Batorego:
- uszczelnienie systemu poboru opłat za odpady,
- organizacja konsultacji społecznych dla dzieci i młodzieży,
- popularyzacja wprowadzenia strategii rozwoju wsi/sołectwa,
- przekonanie mieszkańców do dobrowolnego współfinansowania potrzeb gminy.
Wyzwania zaproponowali sami uczestnicy Pracowni Samorządowej, którzy jako samorządowcy mają najlepszą wiedzę o pilnych potrzebach w swoich gminach. Lista problemów mogłaby być dłuższa, bo kryzysów przybywa szybciej niż środków na funkcjonowanie samorządów. „Jak zwiększyć efektywność systemu poboru opłat za odpady, aby nie sięgać do kieszeni tych, którzy płacą?” – pyta Robert Waraksa, niedawno wybrany burmistrz Olsztynka, który taki właśnie problem podjął w ramach Pracowni Samorządowej i pracował nad zaplanowaniem rozwiązania przedstawionego w raporcie.
Cięcia wydatków albo sięganie po inne zasoby
„Przeszliśmy na zarządzanie kryzysowe, którego podstawą jest zaangażowanie wielu podmiotów. Każdy musi z czegoś zrezygnować w swoim obszarze, ale to i tak za mało. Obok administrowania, musimy przecież inwestować” – mówi Iwona Karolewska, radna Świecia, która w gronie uczestników Pracowni Samorządowej Fundacji Batorego szukała nowatorskich rozwiązań problemów, z jakimi dziś mierzą się samorządy lokalne.
W czasie prac nad wyzwaniami opisanymi w poradniku samorządowcy skupili się na szukaniu innowacyjnych rozwiązań dla problemów w samorządach. To coś innego niż sięganie po gotowe schematy i załatwianie spraw „od ręki”. Rozwiązania opisane w raporcie powstawały w wyniku grupowego działania, tzn. współpracy samorządowców z Pracowni z mieszkańcami ich gmin, z którymi np. testowali projekt strony do wpłat w ramach funduszu lokalnego (wyzwanie, jak przekonać mieszkańców do dobrowolnego współfinansowania potrzeb gminy) albo sprawdzali, który projekt placu zabaw i skateparku odpowiada na potrzeby młodzieży (wyzwanie, jak zorganizować konsultacje społeczne dla dzieci i młodzieży).
Samorządowcy „musieli wyjść poza swoją bańkę: pójść do ludzi, porozmawiać z nimi o ich potrzebach, co ich boli lub czego bardzo chcą, a nawet o czym marzą – to nie jest intuicyjne podejście w samorządach” – wyjaśnia Bartosz Narzelski, projektant usług, na co dzień pracujący w biznesie, pod którego kierunkiem samorządowcy pracowali nad szukaniem rozwiązań. Dialog z mieszkańcami, od którego zaczynała się ich praca, jest podstawowym założeniem Pracowni Samorządowej, której wszystkie działania (np. webinaria, publikacje) mają na celu upowszechnianie przekonania, że mieszkańcy są dla władz samorządowych szansą, a nie przeszkodą.
Poradnik można pobrać tutaj:
https://www.batory.org.pl/wp-content/uploads/2022/12/zaprojektuj_rozwiazanie_online.pdf